En dan komt het moment dat er een kindje onderweg is. Iets waar de meeste mensen zich zo’n negen maanden op voor kunnen bereiden. Soms is die tijd korter, wanneer de baby zich te vroeg aandient. Vaak een hectische tijd in het ziekenhuis, couveuse, gaat hij/zij het redden? De dag dat je naar huis mag met je kindje en dat de verpleging nog tegen je zegt: “Houd er rekening mee dat je kindje later leerproblemen kan krijgen”.
Huh? Hoezo?
Een te vroeg geboren baby heeft een x-aantal weken (en soms zelfs maanden) ontwikkeling gemist in de buik van de moeder. Die moet hij of zij nog wel doormaken. Maar in onze maatschappij is de kalenderleeftijd leidend. Dus 4 weken te vroeg geboren kan er maar zo voor zorgen dat je kind een jaar eerder naar groep 1 gaat dan wanneer hij/zij op de uitgerekende datum ter wereld zou zijn gekomen. Zeker als je kind ook nog ongunstig jarig is.
Waar we het heel normaal vinden dat een kind bij tijd en wijle een groeispurt heeft (“Is ie alweer uit z’n schoenen gegroeid, hij heeft ze net zes weken! Dit kost me een vermogen.”), verwachten we op school dat datzelfde kind binnen de bandbreedte van het leerlingvolgsysteem blijft.
Maar als je door hele natuurlijke omstandigheden niet binnen die bandbreedte past, betekent dat nog niet dat je een ontwikkelingsachterstand hebt. Het betekent hooguit dat je ontwikkeling – kijkend naar de kalenderleeftijd – iets later op gang komt.
Maar ja, de kalenderleeftijd is leidend voor het moment dat je naar school moet. En als dat betekent dat je – kijkend naar de gecorrigeerde leeftijd – in het verkeerde leerjaar zit, is het niet gek dat er alarmbellen gaan rinkelen omdat je te laag scoort volgens het leerlingvolgsysteem.
Wat wel kwalijk is, is dat met die alarmbellen er een heel scala aan onderzoeken (intelligentie, ad(h)d, dyslexie, etc.) wordt opgestart en hulpverleners worden wakker geschud. Zou je zo’n kind de tijd geven, dan komt de gewenste ontwikkeling vanzelf op gang.
Hoe komt het dat de verpleging je er nog op attendeert alert te zijn op het ontstaan van leerproblemen en dat hier op scholen niets over bekend is? Of moet ik zeggen, hoe komt het dat de overheid een systeem heeft ingericht en bepaalt wanneer je naar school moet en hier totaal geen rekening mee houdt? Dat dezelfde regels gelden voor ieder kind en dat er geen rekening gehouden wordt met de natuurlijke ontwikkeling van een kind?
De overheid is voor gelijke kansen voor iedereen, maar hetzelfde is niet altijd eerlijk.
Jacqueline
Je artikelen en opmerkingen zijn motiverend en verfrissend. Fijn dat je schrijft.
Gaby
Wat een opvallende aanname: mijn kind ging pas naar school op de gecorrigeerde leeftijd. Dat vond school helemaal prima. Dus dat dat niet zou kunnen is onjuist. Daarnaast kun je een kind 3 jaar laten kleuteren (in goed overleg met de school), waarmee je een groot deel van de mogelijke achterstand hebt ingehaald
Daphne Katgert
Nou, dit vind ik (gelukkig) veel te kort door de bocht. Dit is totaal niet de ervaring die ik heb, op een doodgewone basisschool. Tuurlijk mag het kind beginnen op zijn 4e verjaardag, maar de leerplicht begint pas een jaar later, dus is er in dat eerste jaar sowieso al veel te overleggen.
Vervolgens wordt er, ongeacht leeftijd of vroeggeboorte, gewoon heel goed naar de ontwikkeling van het kind gekeken voordat de grote stap naar het echte werk (groep 3) gemaakt wordt.
Natuurlijk zijn er richtlijnen, maar er wordt – althans in mijn ervaring – allereerst gekeken naar de ontwikkeling van het kind en pas ver daarna naar kalenderleeftijd.
Ik ben blij dat ik deze ervaring heb en ik hoop toch echt dat de doodgewone basisschool in Hattem waar mijn dochters zitten in groep 1 en groep 4, niet de uitzondering is!
Hanneke
Mooi geschreven, Wim! De vraag die bij mij opkomt, is in hoeverre deze overheid écht is voor gelijke kansen voor iedereen, maar dat is even een andere discussie ? In elk geval ben ik het zeker met je stelling eens dat hetzelfde niet eerlijk is, en ik zou zelfs willen zeggen: nooit eerlijk is, voor niemand. Het is dat rare, diep in onze samenleving gewortelde, 'gelijkheidsbeginsel' dat ons steeds meer nekt, en zeker veel kinderen in het onderwijs nu. Dat betekent namelijk ook dat er gedacht wordt in 'gemiddelden' en 'standaarden', zoals jij zo treffend schetst, en alles wat daarbuiten valt, gezien en behandeld wordt als 'afwijking'. We hanteren zo een, in wezen, 'uitsluitende' aanpak. Op het moment dat we dit gelijkheidsbeginsel durven en willen loslaten en verschillen durven te omarmen, komt er ruimte voor een ieder, en vallen zgn. 'afwijkingen' weg. Ik heb dat al zó vaak gezien in scholen die dit anders durven doen, in binnen- en buitenland! Het levert niet alleen blije kinderen op die kunnen groeien en bloeien, maar ook tevreden leraren, die niet meer hoeven te denken in termen van controle maar eindelijk weer toekomen aan datgene waar het werkelijk om draait: de ontwikkeling en begeleiding van kinderen op hun weg naar volwassenheid en het leren omgaan met hoe de zaken reilen en zeilen op deze wereld, en hoe zij daarin hun éigen plek in kunnen gaan nemen en hun eigen kompas kunnen gaan volgen. Wanneer laten wij: ouders, leerkrachten, begeleiders, hulpverleners, etc. hun eigen geluid tot ons doordringen en faciliteren en creëren wij de ruimte die onze kinderen, en zeker de thuiszitters onder hen, in feite voor hun eigen, niet standaard ontwikkeling opeisen? M.a.w. wanneer eisen wij die ruimte ook voor onszelf op? Ik denk dat het dáármee begint...