Laatst was ik op een school van een van mijn cliënten om uitleg te geven over de Kernvisie methode. Terwijl ik sprak over deze andere, innovatieve benadering van leren, ontstond er een leuke discussie over het aanleren van taal en spellingsregels.
Een simpele manier om de juiste vervoeging van de tegenwoordige tijd te vinden is het betreffende werkwoord in de zin te vervangen door ‘lopen’ (‘smurfen’ wordt ook vaak gebruikt). Je hoort vanzelf of er een ‘t’ achter komt of niet.
“Ja dat trucje kennen wij ook”, zei de directeur van de school, “maar wij moeten de spellingsregels aanleren”.
En dat bracht me bij de kernvraag: Wat is nu eigenlijk het ultieme doel van taalonderwijs? Is dat het leren van de regels, of is dat het (liefst foutloos) leren lezen en schrijven? Met als volgende stap communicatieve vaardigheden ontwikkelen?
Het lijkt erop dat de nadruk op het aanleren van regels soms het doel zelf overschaduwt.
Wat mij betreft zijn er 3 zaken om rekening mee te houden.
1. Communicatie boven regels: Taal is een middel om gedachten, gevoelens en ideeën over te brengen. Het doel is om effectief te communiceren. Het leren van spellings- en grammaticaregels is een hulpmiddel om dit te bereiken, geen doel op zich.
2. Creativiteit en expressie: Een rigide focus op regels kan de creativiteit en expressie van leerlingen belemmeren. Een omgeving waarin leerlingen zich vrij voelen om te experimenteren met taal bevordert niet alleen hun communicatieve vaardigheden, maar ook hun zelfvertrouwen.
3. Individuele behoeften: Elk kind is anders en leert op zijn eigen manier. Sommige leerlingen hebben houvast aan regels terwijl het voor anderen juist verwarrend werkt. Het behalen van het uiteindelijke doel, namelijk effectieve communicatie, kan via verschillende routes.
Leren is een natuurlijk autonoom proces wat vanzelf gaat mits je de leerling weet te boeien.
Hoe meer wij – met de beste bedoelingen – dat leerproces willen sturen (regels!) hoe meer kans we lopen de interesse van de leerling kwijt te raken.
Ik weet zeker dat wanneer we de regels weer ondergeschikt maken aan het doel, dat bij een grote groep leerlingen een hoop frustratie zal schelen en dat hun prestaties ons zomaar zullen verrassen.
Zo, ik heb gesmurft.