De demissionair staatssecretaris wil de leerplicht verlagen van 5 naar 4 jaar.
Het klinkt misschien logisch: hoe eerder kinderen naar school gaan, hoe sneller ze leren.
Maar in de praktijk werkt dit voorstel averechts. Zowel onderzoek als praktijkervaring laten zien dat te vroeg beginnen juist schadelijk kan zijn voor de ontwikkeling van kinderen.

De oorspronkelijke bedoeling van de leerplicht

De leerplicht werd in 1901 ingevoerd om kinderarbeid tegen te gaan en kinderen te beschermen.
Het doel was dat ieder kind de kans kreeg om zich te ontwikkelen en een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven.
De maatregel was gericht op bescherming en gelijke kansen.

Langzamerhand is die doelstelling omgedraaid.
De leerplicht beschermt kinderen niet langer tegen uitbuiting, maar verplicht hen tot schoolbezoek – ongeacht of ze daar al aan toe zijn.

Niet ieder kind is klaar op 4 jaar

Het ene kind kan zich op 4-jarige leeftijd prima redden in een klas, het andere pas rond zijn zesde.
Door een verplichte start te leggen op 4 jaar, vergroten we de kans dat kinderen overvraagd worden.
Dit kan leiden tot schooltrauma’s en frustraties die hun hele schoolloopbaan doorwerken.

Lees hier hoe dit uitpakt voor kinderen die te vroeg zijn geboren en toch volgens hun kalenderleeftijd al naar school moeten.

Onderzoek: vroege leerlingen krijgen vaker een lager schooladvies

Onderzoek laat zien dat kinderen die relatief jong zijn in hun klas (bijvoorbeeld geboren net vóór de instroomgrens) vaker een lager schooladvies krijgen dan oudere klasgenoten.
Ze scoren lager op de eindtoets, blijven vaker zitten en krijgen minder vaak toegang tot hogere schoolniveaus – niet omdat ze minder kunnen, maar omdat ze jonger en minder rijp zijn bij de beoordeling.

Bron: Didactief Online – Vroege leerling dupe van Nederlands selectiesysteem
Bron: De Correspondent – Elk jaar gaan duizenden kinderen naar de verkeerde school vanwege hun geboortemaand

Praktijkervaring: ‘hiaten’ in de basiskennis

In onze praktijk zien we dagelijks kinderen die vastlopen door hiaten in hun basiskennis.
Vaak missen zij de stevige fundamenten die nodig zijn om goed te kunnen leren.
Een te vroege start op school kan ervoor zorgen dat deze groep alleen maar groter wordt.

Kinderen die zich onvoldoende veilig voelen of niet de kans hebben gehad zich sociaal-emotioneel te ontwikkelen, kunnen niet optimaal leren.
Veiligheid en spel zijn voorwaarden, geen luxe.

Lees hier hoe de Kernvisie methode helpt bij leerproblemen.

Meer inspanning, minder resultaat

Daarnaast is bekend dat het veel meer inspanning kost om een kind van 4 iets theoretisch aan te leren dan een kind van 6 jaar.
In tijden van het lerarentekort is dit ronduit onlogisch.
Het onderwijssysteem raakt extra belast, terwijl het rendement laag is.

Spelen ís leren

Spel is de natuurlijke manier waarop kinderen leren.
Door te ontdekken, te bewegen en te imiteren ontwikkelen zij taal, motoriek en sociale vaardigheden.

Kinderen hebben recht op een veilige, speelse omgeving waarin zij zich in hun eigen tempo ontwikkelen – niet op een verplichte start die hun ontwikkeling onder druk zet.

Conclusie

Het verlagen van de leerplicht naar 4 jaar is een schijnoplossing.
Het treft slechts 2 à 3% van de kinderen die nu nog niet naar school gaan, terwijl de risico’s groot zijn:

• meer schooltrauma’s
• ongelijkere adviezen
• toename van kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling

Wat kinderen écht nodig hebben, is bescherming, ruimte voor spel en de mogelijkheid zich in hun eigen tempo te ontwikkelen.
Dáár hoort beleid op gericht te zijn.

Wat denk jij? Is een verplichte schoolstart op 4 jaar een kans of een risico voor kinderen?